W dzisiejszych czasach, w erze Internetu i aktywności w sieci, temat mediów społecznościowych jest bardziej aktualny niż kiedykolwiek wcześniej. To one stały się nieodłączną częścią naszego życia, oferując nam nieograniczoną dostępność informacji, możliwość komunikacji z przyjaciółmi na całym świecie oraz platformę do dzielenia się naszymi przeżyciami. Jednak, jak się okazuje, w świecie internetowym czai się także niebezpieczeństwo, jakim jest uzależnienie od mediów społecznościowych.
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się nad mechanizmami kierującymi naszym zachowaniem w sieci? Jak można utrzymać równowagę między korzystaniem z mediów społecznościowych a rzeczywistym życiem? Czy zdarza się wam, że granica między życiem online a offline staje się coraz mniej wyraźna?
W tym artykule przeprowadzimy analizę tego problemu z perspektywy psychologicznej.
Rozmawialiśmy na ten temat z Aleksandrą Chałupską, doświadczoną psycholożką i pedagożką dorosłych, która pomoże nam odkryć pułapki uzależnienia od mediów społecznościowych oraz sekrety utrzymania zdrowego balansu między światem wirtualnym a realnym.
Jeśli jesteście ciekawi, jak radzić sobie z uzależnieniem od mediów społecznościowych i jak odnaleźć właściwą równowagę w ich korzystaniu, to ten artykuł jest dla Was.
O naszym Gościu:
Aleksandra Chałupska – psycholożka, pedagożka dorosłych z doświadczeniem w coachingu i rekrutacji. Pracuje od siedmiu lat nad rozwojem osobistym i samopoznaniem ludzi. Jest miłośniczką natury, podróży, eksploracji i psychologii pozytywnej. Dzięki swojemu autorskiemu programowi samopoznania „Spacer do siebie” pomaga ludziom odnaleźć swoją ścieżkę życiową.
1. Jakie są główne objawy, które mogą wskazywać na uzależnienie od mediów społecznościowych? Jakie są różnice między korzystaniem z nich w sposób normalny a problematyczny?
Główne objawy uzależnienia od mediów społecznościowych obejmują:
- brak zdolności do kontroli czasu spędzanego online.
- przedkładanie czasu zaplanowanego na inne czynności (życie społeczne, praca, codzienne obowiązki, aktywność fizyczną) na korzystanie z mediów społecznościowych
- zaniedbywanie swoich potrzeb i priorytetów życiowych w realnym życiu
- pojawienie się uczucia niepokoju, stresu, natrętnych myśli, a nierzadko też urojeń związanych z Internetem
- poczucie przymusu korzystania z sieci
- poczucie nieustannej kontroli treści w mediach społecznościowych
- strach przed wykluczeniem, przed nie byciem “na bieżąco”, przed tym, że coś nas ominie
Różnic pomiędzy uzależnieniem od mediów społecznościowych, a korzystaniem z nich w sposób normalny, możemy szukać w:
- Kontroli czasu: Osoby korzystające racjonalnie z mediami społecznościowymi ograniczają czas spędzany online, podczas gdy osoby uzależnione tracą kontrolę nad jego ilością.
- Celu aktywności w sieci: Normalne korzystanie ma konkretne cele, takie jak utrzymanie kontaktu z przyjaciółmi czy pracą. Osoby uzależnione mogą korzystać z mediów społecznościowych jako ucieczki od problemów.
- Kontaktach społecznych: Normalne korzystanie z social mediów nie zakłóca kontaktów społecznych w formie offline, tym samym nie wpływa negatywnie na relacje z innymi ludźmi. Osoby uzależnione multimedialnie mogą zaniedbywać swoje relacje na rzecz działań w sieci.
2. Jakie strategie można zastosować, aby zachować zdrowy balans między życiem online a życiem w realnym świecie?
Żeby utrzymać zdrową równowagę między życiem online a realnym, warto stosować kilka sprawdzonych strategii:
Refleksja nad celem działalności internetowej: Zastanów się, dlaczego korzystasz z mediów społecznościowych i jakie cele chcesz osiągnąć. Zastanów się, czy Twoje aktywności w sieci przyczyniają się do realizacji tych celów. Czasem można te cele osiągnąć również w świecie offline.
Ustalenie ram czasowych: Określ ile czasu dziennie lub tygodniowo chcesz poświęcić na korzystanie z mediów społecznościowych. Ustaw w aplikacjach, z których korzystasz blokadę przypominającą o upływie wyznaczonego czasu na ich przeglądanie.
Higiena cyfrowa: Postaraj się nie korzystać z telefonu od razu po przebudzeniu i co najmniej godzinę przed pójściem spać. Niebieskie światło wydzielane przez nasze telefony zakłóca naturalny cykl naszego snu. Jeśli musisz korzystać z telefonu w tych godzinach, włącz funkcję “ochrona wzroku”.
Powiadomienia: Ogranicz ilość powiadomień, jakie otrzymujesz na telefonie. Pozostaw jedynie te, które są naprawdę niezbędne.
Relacje: Dbaj o podtrzymywanie i pielęgnowanie relacji społecznych. Kontakt z bliskimi osobami przyczynia się do wzrostu naszego poziomu dobrostanu i lepszego samopoczucia.
Poznaj siebie: Zastanów się, jaki jesteś, co lubisz, jakie są Twoje życiowe wartości i cele – postaraj się zapewniać sobie aktywności offline, które będą w zgodzie z Tobą i Twoimi wartościami. Zaopiekuj się sobą analogowo.
3. Jakie mogą być konsekwencje długotrwałego uzależnienia od mediów społecznościowych dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego?
Uzależnienie od mediów społecznościowych może zwiększać ryzyko wystąpienia objawów depresji, takich jak smutek, beznadziejność i uczucie osamotnienia.
Porównywanie się z innymi, widząc jedynie pozornie doskonałe życie innych użytkowników, może obniżać poczucie własnej wartości, oraz prowadzić do wzrostu lęku i nerwowości.
Nadużywanie czasu spędzanego online może prowadzić do trudności z zasypianiem i utrzymaniem zdrowego rytmu snu.
Osoby uzależnione mogą doświadczać problemów poznawczych. Przede wszystkim dysfunkcji związanych z koncentracją uwagi i produktywnością w realizacji codziennych zadań, a także trudności z samoregulacją tj. kontrolowaniem swojego czasu spędzanego online, nawet jeśli rozumieją negatywne konsekwencje.
Bardzo częstym zjawiskiem jest również uzależnienie od pozytywnego feedbacku (polubień, serduszek), co bezpośrednio może przekładać się na problemy w sferze samooceny.
Te konsekwencje mogą się przeplatać i różnić w zależności od osoby, ale ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń wynikających z nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych.
4. Czy istnieją specyficzne grupy ludzi, które są bardziej podatne na uzależnienie od mediów społecznościowych?
Uzależnienie od mediów społecznościowych może dotyczyć wszystkich grup wiekowych i społecznych. Jednak istnieją grupy bardziej narażone, takie jak osoby z istniejącymi problemami psychicznymi, o niskiej samoocenie, pracujące zawodowo online, pozbawione wsparcia społecznego czy z wysoką potrzebą akceptacji społecznej.
Osoby z trudnościami w zarządzaniu czasem i organizacją życia także są bardziej podatne na uzależnienie od mediów społecznościowych. Nie jest to jednak ograniczone do żadnej konkretnej grupy społecznej czy wiekowej. Każdy może stać się ofiarą uzależnienia od mediów społecznościowych.
5. Jak można pomóc osobom uzależnionym od mediów społecznościowych w powrocie do zdrowszego i bardziej zrównoważonego życia online i offline?
Pomoc osobom uzależnionym od mediów społecznościowych wymaga delikatności i empatii. Oferując pomoc osobom uzależnionym, należy pamiętać o tym, aby nie zmuszać ich do drastycznych zmian, a wspierać i towarzyszyć im w procesie radzenia sobie z uzależnieniem i wypracowaniu zdrowej rutyny małymi krokami.
Proces wsparcia warto zacząć od rozmowy z osobą uzależnioną, by móc przyjrzeć się bliżej przyczynie problemu. Postarajcie się wspólnie ustalić cele związane z ograniczeniem korzystania z mediów społecznościowych.
Warto również szukać zdrowych alternatyw dla mediów społecznościowych, takich jak aktywność fizyczna, rozwijanie pasji czy uczestnictwo w interakcjach społecznych na żywo.
Jeśli uzależnienie jest poważne i trudne do kontrolowania, warto rozważyć wsparcie specjalisty, psychologa lub psychoterapeuty specjalizującego się w uzależnieniach od internetu i mediów społecznościowych.
Można również skorzystać z grupy wsparcia dla osób uzależnionych od Internetu.
Ważne jest, aby osoba uzależniona czuła, że ma wsparcie i że nie jest pozostawiona sama w walce z uzależnieniem od mediów społecznościowych.
Uzależnienie od mediów społecznościowych to realny problem, który może wpłynąć na nasze zdrowie psychiczne i emocjonalne. Jednak zrozumienie go i podjęcie kroków w celu utrzymania zdrowego balansu między światem online a offline może pomóc nam uniknąć pułapek tego uzależnienia.
Dziękujemy Pani Aleksandrze Chałupskiej za ten cenny wywiad. Mamy nadzieję, że ten artykuł pomoże Wam znaleźć drogę do siebie podczas programu samopoznania opartego na metodach psychologii pozytywnej – Spacer do siebie.
